Iedereen heeft weleens van overspannenheid gehoord. Maar, wat is dat nu eigenlijk? En is er verschil met overbelasting en burnout? Als u overspannen bent, is uw draaglast groter dan uw draagkracht. We kunnen dat vergelijken met het eten dat u op uw bord heeft opgeschept en daarbij is het eten uw draaglast en het bord uw draagkracht. Bij overspanning hebt u meer eten opgeschept dan uw bord kan dragen op dit moment. In het document draaglast / draagkracht wordt hier verder op in gegaan. Met overbelasting wordt hetzelfde bedoeld als overspanning. Burnout betekent letterlijk opgebrand en kan gezien worden als een ernstige vorm van overbelasting of overspanning. Als de klachten van overspanning langer dan zes maanden blijven bestaan en gevoelens van moeheid en uitputting op de voorgrond staan, dan spreken we van burnout. Op de pagina Websites en zelfhulp vindt u verwijzingen naar meer informatie over burnout. Bij overspanning kan er sprake zijn van verschillende klachten. U kunt bijvoorbeeld denken aan:
- Psychische klachten zoals piekeren, gespannenheid, prikkelbaarheid, een gejaagd gevoel, niet tegen drukte kunnen, slaapproblemen en gemakkelijk huilen.
- Geestelijke moeheid, nergens meer zin in hebben en moeite met denken en concentreren.
- Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, pijn op de borst, hartkloppingen of maagklachten.
- Lichamelijke moeheid: elke stap is teveel, u kunt het ene been niet meer voor het andere krijgen.
- Het gevoel het niet meer aan te kunnen; er komen zoveel problemen op u af dat u er geen gat meer in ziet.
- Niet meer goed kunnen functioneren op uw werk, in een winkel, thuis of zelfs in het verkeer.
De meeste mensen herstellen goed van een overspanning of burnout, mits ze hun situatie/ziek zijn weten te accepteren en de juiste stappen zetten om te herstellen. Indien er sprake is van burnout duurt het herstellen meestal langer dan bij mensen met een (lichte) overspanning.
Bron: www.thuisarts.nl.
Adviezen
Wanneer u overspannen bent, is de verhouding draaglast/draagkracht uit balans. Het is dus zaak, die balans weer te herstellen. Dat kunt u doen door uw draaglast te verminderen en uw draagkracht te vergroten. Hieronder leest u in het kort wat u kunt doen. In het document draaglast/draagkracht wordt dit uitgebreider beschreven.
Accepteer uw situatie
Voordat u de balans tussen draaglast en draagkracht kunt herstellen, zult u moeten accepteren dat u overspannen bent. In beginsel kan iedereen overspannen raken en (daarom) hoeft u zich er niet voor te schamen. Het daadwerkelijk accepteren van uw situatie kan lastig zijn, bijvoorbeeld omdat u altijd zo veel gekund heeft en nu ineens niet meer. Acceptatie is niet iets dat van het ene moment op het andere plaats vindt, het is een proces met stappen en dat proces kost tijd. Het kan helpen er met anderen over te praten en/of uw gedachtes en gevoelens op papier te zetten. Ook is het in deze fase belangrijk dat u voldoende rust neemt en probeert te ontspannen. Vanuit ontspanning is het makkelijker om de situatie te accepteren.
Verminder uw draaglast
Uw draaglast wordt gevormd door alles wat er op uw bord ligt en bestaat uit drie onderdelen. In de eerste plaats zijn dat de problemen die in uw leven spelen. Wellicht is er een aantal problemen dat u op kunt lossen, zodat ze niet langer op uw bord liggen. Als de problemen (nu) niet zijn op te lossen, kijk dan of u ze (voor nu) kunt accepteren zodat u er minder last van heeft. In de tweede plaats zijn er zogenoemde levensgebeurtenissen die een last kunnen vormen. U kunt hierbij denken aan een verhuizing, een overlijden of aan meer prettige gebeurtenissen zoals een promotie. Levensgebeurtenissen brengen vaak stress met zich mee en stress vergroot de draaglast. Dan zijn er de verplichtingen die een bijdrage leveren aan de draaglast. Verplichtingen zijn alle dingen die u moet doen, zoals werken, het huishouden doen en voor uw kinderen zorgen. Kijk waar u (tijdelijk) uw verplichtingen kunt verminderen, bijvoorbeeld door op uw werk een aantal taken over te dragen of door het huishouden wat minder nauw gezet te doen.
Vergroot uw draagkracht
De grootte van uw draagkracht wordt gevormd door uw lichamelijke en geestelijke fitheid. Wanneer u zich uitgerust en fit voelt, is de kans kleiner dat u uit balans raakt. Het gezegde “een gezonde geest huist in een gezond lichaam” is hier zeker van toepassing. Wanneer u weinig piekert en het rustig is in uw hoofd, zult u de problemen in uw leven beter kunnen hanteren. Naast een zekere lichamelijke fitheid, is een bepaalde mentale fitheid dus van belang. U wordt lichamelijk fitter wanneer u (meer) aan beweging en sport gaat doen. Verder is een gezond dag-/nachtritme belangrijk. Daarmee bedoelen we: hanteer vaste tijden voor opstaan en naar bed gaan en eet 3 maal daags zo gezond als mogelijk. U kunt uw mentale fitheid op verschillende manieren verbeteren. U leest hierover meer in het document draaglast/draagkracht en op de pagina Websites en zelfhulp vindt u verwijzingen naar betrouwbare websites op dit gebied.
Aanbod
Gesprekken met een POH-GGZ
Binnen de 4 samenwerkende gezondheidscentra werkt een aantal Praktijkondersteuners Huisarts GGZ (POH-GGZ).
De POH-GGZ is een professionele hulpverlener die u kan ondersteunen in de stappen die nodig zijn om weer te herstellen. De POH-GGZ heeft net als uw huisarts een beroepsgeheim en werkt in uw medisch dossier bij de huisarts. De huisarts blijft zodoende goed geïnformeerd over het beloop van uw herstel
Ondersteuning van e-health
Er is op internet veel informatie te vinden over burn-out en overspannenheid. Ook zijn er online-cursussen die u kunt volgen en die u kunnen helpen bij het herstellen.
U gezondheidscentrum kan u, naast gesprekken bij de POH-GGZ, ook een zelfhulp programma aanbieden van Therapieland.
Verwijzing naar een GZ-psycholoog
Zoals u ook kunt lezen op de pagina Klachten, is een burn-out ernstiger dan een overspannenheid. Als er sprake is van een burn-out kan de huisarts besluiten u naar een Gezondheidszorg-psycholoog te verwijzen.
Vanuit het EMC Nieuwegein wordt samen gewerkt met Vitaalmensenwerk.
De Roerdomp en De Schans werken veel samen met Psychologenpraktijk Nieuwegein.
Zorgplein Zuid werkt samen met mindfit
Er wordt vaak ook verwezen naar indigo die op meerdere locaties in Nieuwegein/Utrecht zitten.
Vanzelfsprekend bent u zelf vrij om zelf vrij om te kiezen voor de praktijk van uw voorkeur. Klik op de blauwe tekst om naar de website van de betreffende psychologenpraktijk te gaan.
Bewegen op recept (BOR)
Bewegen en sporten is ook voor mensen met stressklachten van belang. Een bepaalde mate van lichaamsbeweging zorgt voor een betere conditie en meer energie. Bewegen is bovendien een goede manier om spanning kwijt te raken. Na een lichamelijke activiteit voel je je vaak aangenaam ontspannen. Kies een vorm van lichaamsbeweging die u leuk vindt. Het moet haalbaar zijn en ook op de lange termijn vol te houden. u houdt het gemakkelijker vol als u het samen met een maatje doet.
Bron: mirro.nl.
Zou u graag meer willen bewegen, maar kost het u moeite zich hier toe te zetten, dan kunt u daarbij ondersteuning krijgen. U kunt daarvoor een Beweegrecept krijgen bij uw huisarts. Met dit recept kunt u voor 35 euro, 3 maanden deelnemen aan een beweegactiviteit van uw keuze. Op de website van de gemeente leest u hier meer over. Ook uw huisarts of behandelaar kan u hier meer over vertellen. Er is ook een aantal buurtsportcoaches actief in Nieuwegein. De Buurtsportcoach komt graag in contact met inwoners uit Nieuwegein die persoonlijk advies willen hebben over sporten en beweegactiviteiten in Nieuwegein. Aan de hand van een gesprek geven zij u vrijblijvend advies. De manier waarop dit geregeld is, verschilt per gezondheidscentrum. Op de site van Sportidnieuwegein vindt u meer informatie.
Welzijn op recept (WOR)
Naast het Bewegen op Recept is er ook Welzijn op recept in Nieuwegein. Welzijn op recept is een aanpak waarbij mensen die kampen met psychosociale problemen worden ondersteund bij het versterken van hun gezondheid en welzijn. Kern van de aanpak is dat een huisarts, of welzijnscoach de persoon met psychosociale klachten, doorverwijst naar een zogenaamd ‘welzijnsarrangement’ van MOvactor.
Het kan bijvoorbeeld gaan om wekelijks sporten op recept, het verrichten van creatieve activiteiten, vrijwilligerswerk doen, of aanhaken bij een eetclub. Lees hier meer over op de website van MOvactor.
Fysiotherapie
Binnen de fysiotherapie zijn er 2 behandelmogelijkheden die geschikt zijn om klachten bij een burn-out/overspannenheid te behandelen/begeleiden.
- In Ademhalings- en ontspanningstherapie leert u door middel van ademhalings- en ontspanningsoefeningen om uw rust te hervinden , patronen van overbelasting te herkennen en aan te passen. Zo kan er opnieuw balans ontstaan en evenwicht in uw energiehuishouding. Bij de haptonomische begeleiding ligt de focus op de verhouding tussen denken, voelen en doen.
- Psychosomatische fysiotherapie brengt met u in kaart hoe de verhouding is tussen uw belasting en belastbaarheid (draag- en veerkracht). Vervolgens worden er strategieën doorgenomen hoe de gewenste balans te verkrijgen en te behouden.
In de folder van SurPlus leest u hier meer over.
Vragenlijsten
Als u met psychische klachten bij uw huisarts komt, zal deze u mogelijk verzoeken om een vragenlijst in te vullen. Om een goed beeld te krijgen van uw algeheel psychisch welbevinden zal dit vaak een zogenaamde 4DKL zijn. 4DKL staat voor 4 dimensionale klachten lijst. We kunnen dan samen met u bekijken welke van de psychische klachten er op de voorgrond staan.
Uw huisarts of praktijkondersteuner ggz stuurt u via een email, de link naar deze vragenlijst. samen met uw hulpverlener kunt u de uitkomsten bespreken.
Ehealth en websites
Online zelfhulp / e-health is een verzamelnaam voor (begeleide) zelfhulp. Een behandeling via het internet. Er zijn websites waar je alleen informatie kunt vinden, er zijn sites waar je zelfstandig of met begeleiding aan de slag kunt .
Uw gezondheidscentrum biedt sinds kort zelfhulpprogramma’s aan via Therapieland. Therapieland biedt leuke en leerzame online (begeleide) zelfhulpprogramma’s die u op u eigen tempo kunt doorlopen. Zou u interesse hebben in een van de programma’s vraag het dan aan uw huisarts of behandelaar binnen het gezondheidscentrum. De kosten worden door uw gezondheidscentrum vergoed.
Hieronder vindt u een overzicht van andere sites op het gebied van overspannenheid en e-health waar u zonder verwijzing terecht kan.
- Informatie over draaglast / draagkracht vindt u, door hier te klikken.
Website met informatie;
- www.thuisarts.nl Informatie m.b.t. overspannenheid
- fonds psychische gezondheid alles over stress
Zelfhulp
- omgaan met stress
- www.mirro.nl De online zelfhulp van mirro helpt bij het herkennen, aanpakken en voorkomen van psychische klachten. Iedere module bestaat uit een zelftest, algemene informatie over het thema en het premium onderdeel Zelfhulp met extra uitleg, oefeningen en ervaringsverhalen. Voor € 7,- kunt u één jaar onbeperkt premium gebruik maken van alle beschikbare modules. Anoniem.
- Snel beter in je vel. Deze site biedt 3 gratis online trainingen aan om zelfstandig te werken aan slaap-, pieker- of stressklachten.
- mentaalvitaal website met veel oefeningen en informatie in samenwerking met trimbos en psyfit ( gratis/ betaald)
- stop ’t getob Gratis online programma om het piekeren te stoppen:
- behandelhulp.nl Online steuntje in de rug bij psychische klachten
- interapy.nl Begeleide zelfhulp bij stress en/of burnout (niet gratis)
Mobiele apps
- VGZ mindfulness app; een app voor op je tel om mindfulness oefeningen te doen
Groepscursus
- groepscursus assertiviteit (vitras) leer op en goede manier voor je zelf op te komen en je grenzen te stellen.
Video
- Burnout symptomen en behandeling gezondheidsplein
- Hyperventilatie Wat zijn de oorzaken en wat doe je er tegen? (gezondheidsplein)
ontspanningsoefeningen
- ontspanningsoefening mentaalvitaal
- ontspanningsoefening 1 (papieren instructie)
- ontspanningsoefening 2 ( papieren instructie)
- begeleide mindfulness oefeningen Ger Schurink